He ara arutahi, me āta whakarite he tikanga; he pai ake me hikoi a-roopu, ka taea te waiho waka ki te tonga o te akau o Wainui ki te ara o Lloyd George i mua i te taraiwatanga ki Tātāpouri ki te tīmata i te hīkoi. He kupu whakatūpato; me tīmata atu i Tātāpouri i waenganui o te tai timu. Kia tūpato. He māniania ngā kōhatu porowhita. Tēra pea ka kite koe i ngā kekeno o Aotearoa i ngā wai, i ngā toka huri noa i te Kūrae o Tātāpouri. He kawau, he tuturiwhatu, he karoro, he taraiti. Tēra kei te kii te tai, kei raro wai tonu te nuinga o te papatahi. Ko ngā whakairo takawiriwiri kei ngā toka i hangaia e te wai i te wā e ngohengohe tonu ana. Tēra hoki ngā momo āhua whakairo i tāreia e te moana kei ngā papatahi o te akau tata ki te momo o ēnei wā.
Ki te tonga o Te Akau o Makorori, titiro mo te ara whāiti o ngā kaieke ngaru ki te tūnga waka tata ki te Kūrae o Makorori. He maha ngā mahi tāpiri toka papatahi hei ara piki, kia kore ai te ara e māniania. Āta hikoi i tēnei wāhanga poto o te Ara Matua 35, te rori o Whangarā i waenga I te tūnga motuka o ngā kaieke ngaru me te ara kuhuna atu ki Te Kūrae o Makorori. Peipei ana te piki ki te Kūrae o Makorori, ki te tirohanga, ka titiro ki te akau, ngā wāhi i hīkoia, me ngā wāhi hei hikoi. He ara kōkau kei ngā tāhuna o te Akau o Okitū, tiakina e te hapori o Okitū. Whai haere i tēnei ara, hikoi rānei i te akau. Ka haere tonu i tēnei ara i Te Akau o Wainui ki te tonga o Ngā Paina i Te Karapu Kauhauora o Wainui, ahakoa rā kia maroke tonu ō waewae. Mēna i te ua, e peka mā te Piriti o Te Awa o Hamanatua, Te Ara Matua 35.
He whakataunga tikanga a-māngai te noho a te Māori ki kōnei ki Te Kūrae o Makorori. E rua ngā wāhanga o te pari kei te horo ka kitea ngā ruapara i te matarae. I tua atu i ngā ruapara, kāre i kitea e ngā tāngata rangahau mea onamata he whakaaturanga i nōhia e te Māori. Ahakoa hoki i nōhia e Ngāti Rakai me Ngāti Konohi. I whakatūngia e Rakaiatane te Pā, Panehu, he tirohanga whiwhi wai ana. Whai take ana te pā hei whakapūmau i te haumaru o ngā waka whakatere mai i te akau o Makorori te ara poto ki Te Toka Āhuru, te taunga hii ika. Ka tahuna ngā ahi ki te pae maungahei ārahi i ngā waka ki te akau. Tēra pea he pā anō i tua atu i te matarae.
(from W.D. Lysnar and Wainui Beach Reserves Management Plan, GDC )
He wharepaku kei te ara o Te Akau o Makorori, me te tūnga waka, te akau o Okitū.