Te Āhuatanga
Easy
Te Tawhiti
Two walks, each up to 2 km
Te Hīkoi
1-2 hours
No dogs on this trail
Information for this trail was last updated Hakihea 2024

Te Tipunga Rākau o Hackfall: 50 heketea, he tipuna rākau, rākau iti torutoru, he rākau huri noa i ngā roto tata ki Tiniroto. I kitea e Bob Berry, he tangata rangahau rākau. He tino ātaahua tēnei wāhi i te Koanga ka puawai ana ngā putiputi me ngā karakara o te Ngahuru. E mōhiotia ana kei kōnei ngā rākau nui rawa atu ara, te oke ki tuakoi tonga arā ngā oke Mehikena, me ētahi, iti iho mo ngā kāri o te kāinga me ngā tipu amiami rerekē me ngā tipu nō ngā maunga teitei me kōnei taketake. E whā heketea, he rākau nō kōnei tāpiritia atu ki te 50 heketea o Ngā Rākau Rerekē kei raro i te mana tiaki o Te Kuini Irihāpeti 11 mai i te tau 1985 

Whitu mano tau kua hipa (7,000) i horo te whenua, ko ngā roto iti huri noa i Tiniroto te putanga. Papai ana te hikoi haere ahakoa ki whea, te ātaahua mārika o ngā kohinga tūmomo rākau, ngā māra putiputi, me ngā roto hoki. Ka huri haere tēnei hikoi i te Roto o Kaikiore i waenga i ngā oke pūwherowhero, ngā Azalea/Rhododendron, te hikoi “pae maunga” ka tiro iho ki te Roto Karangata, ko te nuinga o ngā rākau he Oke Mehikena e mōhiotia a Hackfalls mo ēnei momo rākau. He hikoi poto i te ngahere taketake.

Kei te tuwhera ia rā. Utu mo te pakeke $12. Tamariki kore utu.  

He whare noho kei te wātea ki te hiahiatia. Whakapā atu. Link to Hackfalls Arboretum website

Te Hītori o Te Ara

Ko te ingoa tuatahi o Te Teihana o Hackfalls ko Abbotsford. Nā ngā Rangatira tuatahi o tēnei teihana te whānau Whyte i haere mai i Kōtirana. I whai whenua hoki rātou i Tiniroto i te tau 1889. I hokona e te whānau Berry i te tau 1916. I whānau hoki a Bob Berry i taua tau ka pakeke hei kaimahi pāmu, ka riro tuku iho te whenua i te tau 1950. I puta te whakaaro nui ki a Bob mo te rākau, te ātaahuatanga, ka noho hāngai ōna whakaaro ki te oke, ara te oke Mehikena

I hurihia te ingoa ki a Hackfalls i te tau 1984 i te hokona a te iramutu a Bob, a Diane Playle me tana tāne a Kevin ki te teihana hei whakahaere i te taha pāmu kararehe. I tapaina ki a Hackfalls, nā te mea koira te ingoa o te wāhi i nōhia e te whānau Berry, i Yorkshire, Ingarangi

Wātea ana a Bob ki ana rākau i te tipuna rākau. Nō te tau 1990 ka moea e ia te wahine Ihu Oneone nō Ingarangi, ko Anne Palmer, te wahine nāna i tīmata te Kāri Rosemoor i Devon. Nā tōna tohungatanga ki tēnei momo āhuatanga ka whai hua rawa atu a Hackfalls. Nāna hoki ka uru mai ngā tūmomo tipu katoa ki te wāhi rākau.

Nō te tau 1993 ka noho hei Charitable Trust ana neke atu i te 3,000 ngā momo rākau, rākau iti, rākau torutoru noa, he amiami hoki e tipu whānui ana i te 50 heketea.  

Nā tētahi tangata kairūri, kai matai momo tangata tapa te ingoa Tiniroto ara ki te āhua nui o ngā roto. 

Paku Āwhina me ngā Āhuatanga

Kei 187 Berry Rd Tiniroto Te Tipu Rākau o Hackfalls Tiniroto. He kāinga noho iti kei te Ara Matua 36 kei waenga Tūranganui me te Wairoa. Mai i Tiniroto, whai i te rori ki Ruakākā mo te 2km ki te pekanga ki te rori o Berry. 3km mai i kōnei ko Te Tipuna Rākau o Hackfalls - 67 km ki Tūranganui, 40 km mai i Te Wairoa